ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΕΙΔΙΚΟΥ ΨΥΧΟΓΗΡΙΑΤΡΙΚΟΥ ΙΑΤΡΕΙΟΥ

Εισηγητές:
Μαυρίδης Θ., Κώνστα Α., Καπρίνης Στ., Μένου Ψ., Κανδύλης Δ., Ιακωβίδης Α.

Ανακοίνωση:
18ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ψυχιατρικής, Κως, 14 - 18 Μαΐου, 2004

Δημοσίευση:
ως εκτεταμένη περίληψη στο Ψυχιατρική 15 (παράρτημα 1), 235, 2004

Περίληψη:
Η ανάπτυξη ειδικών ψυχογηριατρικών ιατρείων για την αντιμετώπιση των ψυχικών παθήσεων των ασθενών της τρίτης ηλικίας υπαγορεύτηκε από την ανάγκη για εξειδικευμένη διάγνωση και θεραπεία. Στα πλαίσια αυτά, ιδρύθηκε το ειδικό εξωτερικό ψυχογηριατρικό ιατρείο στο νοσοκομείο μας με τη συμμετοχή ειδικών ψυχιάτρων, ψυχολόγων και κοινωνικού λειτουργού. Σκοπός της μελέτης είναι η ανασκόπηση και παρουσίαση των στοιχείων από τα τρία χρόνια λειτουργίας του ιατρείου. Κατά τα έτη 2001-2003 προσήλθαν 244 ασθενείς, ηλικίας 65-93 ετών, 152 γυναίκες και 92 άνδρες, οι οποίοι πραγματοποίησαν συνολικά 976 επισκέψεις (4,0 επισκέψεις ανά ασθενή). Το ιστορικό, τα κλινικά ευρήματα, η διάγνωση, η αξιολόγηση της βαρύτητας των παθήσεων, η εξειδικευμένη θεραπεία και η πορεία νόσου καταγράφονταν σε ειδικά διαμορφωμένο έντυπο. Η κύρια διάγνωση στους παραπάνω ασθενείς ήταν η κατάθλιψη (145 ασθ., 59,5%). Οι ασθενείς αντιμετωπίστηκαν κυρίως με φάρμακα (229 ασθ., 93,8%), αλλά και με υποστηρικτική ψυχοθεραπεία, ενώ ίαση ή σημαντική βελτίωση παρουσίασαν 136 ασθενείς (55,7%). Σύμφωνα με τα στοιχεία μας, η προσέλευση σημαντικού αριθμού ασθενών, ο μικρός χρόνος αναμονής για εξέταση, η ικανοποιητική έκβαση και η συμβολή στην εκπαίδευση στο αντικείμενο της ψυχογηριατρικής πιστεύουμε ότι συμβάλλουν σημαντικά στην παροχή εξειδικευμένων ψυχιατρικών υπηρεσιών υγείας.

ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΕΠΑΝΕΝΤΑΞΗ ΤΟΥ ΣΧΙΖΟΦΡΕΝΟΥΣ ΑΣΘΕΝΟΥΣ

Εισηγητής:
Κανδύλης Δ.

Εισήγηση:
Ημερίδα που διοργάνωσε η Γ΄ Ψυχιατρική Κλινική του Α.Π.Θ., με θέμα "ΑΠΟ ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ ΣΤΗΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ" Θεσσαλονίκη, 27 Φεβρουαρίου, 2004

Περίληψη:
Οι αντιλήψεις του Kraepelin για την εξέλιξη και την τελική απόληξη της σχιζοφρένιας επηρέασαν σημαντικά την ψυχιατρική σκέψη και παρέμειναν ισχυρές για πολλές δεκαετίες. Η αληθής σχιζοφρενική υπόσταση έφθασε να αμφισβητείται, σε πολλές ευνοϊκά εξελιχθείσες περιπτώσεις, καθώς, εν τω μεταξύ, και ο Ε. Bleuler είχε δεχθεί ότι για την πλειονότητα των περιπτώσεων η άποψη του Kraepelin ήταν ορθή. Για αρκετούς επαγγελματίες ψυχικής υγείας ο όρος εξακολουθεί ακόμη και σήμερα να σημαίνει μια δυσοίωνη πρόγνωση και να οδηγεί σε θεραπευτικό μηδενισμό. Η ιστορική αυτή αντίληψη δεν επιβεβαιώνεται, όμως, από την πραγματικότητα. Τα τελευταία 50 χρόνια, η νεότερη θεραπευτική μας υποχρέωσε να αναθεωρήσουμε, σε σημαντικό βαθμό, τις απόψεις τόσο για την εξέλιξη όσο και για την πρόγνωση της σχιζοφρένειας. Η αντίληψη για το "αθεράπευτο των φρενοβλαβών" κατέπεσε. Η σχιζοφρένεια λοιπόν δεν συναρτάται με το ανίατο. Η χρήση νέων θεραπειών (φαρμακευτικών, ψυχοθεραπευτικών, ψυχοεκπαιδευτικών), καθώς και μακροχρόνιες παρατηρήσεις και οι εξ αυτών διαπιστώσεις για την εξέλιξη της νόσου επέτρεψαν την αναθέρμανση των αρχών της ουμανιστικής ψυχιατρικής και κινητοποίησαν το ενδιαφέρον για την ψυχοκοινωνική αποκατάσταση των σχιζοφρενών. Σήμερα, οι παρεμβάσεις, που διαδραματίζονται στα πλαίσια της Ψ.Κ.Α. του σχιζοφρενούς, κατέχουν πλέον ένα αναγνωρισμένο θεραπευτικό ρόλο στα συστήματα ιατροκοινωνικής φροντίδας του. Η μακροχρόνια φροντίδα του σχιζοφρενούς πρέπει να ικανοποιεί ένα σύνολο απαιτήσεων και να εγγράφεται σ' ένα διεπιστημονικό θεραπευτικό πλαίσιο αρχών, κανόνων και δράσεων, που θα υπηρετεί τις συνήθεις αλλά και συνεχώς μεταβαλλόμενες, πολύπλοκες ανάγκες του σχιζοφρενούς. Συνάμα, αυτό το πλαίσιο οφείλει να προωθεί τη συμμετοχή του σχιζοφρενούς στο κοινωνικό γίγνεσθαι σ' όλο το ταξίδι του στη σχιζοφρένεια, αφού μάλιστα δεν είναι πρέπον να συντηρούμε ένα σύστημα φροντίδας που αγνοεί και δεν νοιάζεται για την επάνοδο "με τη μέγιστη δυνατή αυτονομία" της άρρωστης ύπαρξης μέσα στην κοινωνία, όπου δικαιωματικά ανήκει.

ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΕΞΑΡΤΗΣΙΟΓΟΝΩΝ ΟΥΣΙΩΝ ΣΕ ΦΟΙΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΑΠΘ

Εισηγητές:
Διακογιάννης Ι., Ιακωβίδης Α., Κανδύλης Δ., Ανδρέου Δ., Δήμου Μ., Νικολάου Θ., Λιούρα Θ., Καπρίνης Γ.

Ανακοίνωση με τη μορφή πόστερ:
στο 16ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ψυχιατρικής, Πάφος, Κύπρος, 5 - 9 Μαΐου, 2000 Τόμος Περιλήψεων Συνεδρίου, Νο ΑΑ070, σελ. 70

Περίληψη:
Σκοπός της εργασίας αυτής είναι η ανίχνευση των χρηστών διαφόρων εξαρτησιογόνων ουσιών σε τυχαίο δεΙγμα φοιτητών Ιατρικής του ΑΠΘ. Υλικό της έρευνας απετέλεσε δείγμα 469 φοιτητών Ιατρικής ΑΠΘ (γυναίκες : 202, άνδρες: 267) όλων των ετών σπουδών. Οι φοιτητές ερωτήθηκαν αν έχουν χρησιμοποιήσει κάποια εξαρτησιογόνο ουσία από τις παρακάτω και τους ζητήθηκε να προσδιορίσουν την ηλικία έναρξης της χρήσης.

Οι κατηγορίες των ουσιών ήταν 1) ηρεμιστικά, 2) κανναβινοειδή, 3) αμφεταμίνες 4) κοκαΐνη 5) ecstasy, 6) ηρωίνη, 7) σιρόπια και 8) άλλο.

Από τους 429 φοιτητές που απάντησαν το 2,98% του συνόλου (2,24% των ανδρών και 3,98% των γυναικών) έχει χρησιμοποιήσει ηρεμιστικά χάπια, 17,48% του συνόλου (21,34% των ανδρών και 12,43% των γυναικών) κανναβινοειδή, το 1,06% του συνόλου (1,49% των ανδρών και 0,5% των γυναικών) αμφεταμίνες, το 1,70% του συνόλου, (2,26% των ανδρών και 0,5% των γυναικών) κοκαίνη, το 9,38% του συνόλου (6,74% των ανδρών και 12,93% των γυναικών) σιρόπια - θεωρούμε το αποτέλεσμα αυτό συζητήσιμο, γιατί ίσως δεν έγινε κατανοητό ότι αναφερόμαστε σε χρήση σιροπιών χωρίς ένδειξη για αντιμετώπιση βήχα - και 3,19% του συνόλου (4,49% των ανδρών και 1,5% των γυναικών) κάποια άλλη εξαρτησιογόνο ουσία. Τέλος δεν βρέθηκε κανείς να έχει χρησιμοποιήσει ηρωίνη ή άλλο απιοειδές. Συζητούνται τα επιμέρους ποσοστά ανάλογα με την ηλικία έναρξης χρήσης της κάθε ουσίας.

Εισηγητές:
Μαυρίδης Θ., Κώνστα Α., Μένου Φ., Κατσώχη Ε., Κανδύλης Δ., Ιακωβίδης Α., Καπρίνης Γ.

Ανακοίνωση με τη μορφή πόστερ:
στο 7ο Πανελλήνιο Συνέδριο Γεροντολογίας - Γηριατρικής, Αθήνα, 24 - 26lανουαρίου, 2002.

Περίληψη:
Η ανάγκη αντιμετώπισης ψυχιατρικών, ψυχολογικών και ψυχοκοινωνικών πρoβλημάτων των ατόμων της τρίτης ηλικίας οδήγησε στην ίδρυση εξωτερικού ψυχογηριατρικού ιατρείου στο νοσοκομείο μας. Σκοπός της παρούσας αναδρομικής μελέτης είναι η ανασκόπηση του πρώτου χρόνου λειτουργίας του. Κατά το χρονικό διάστημα αυτό εξετάστηκαν συνολικά 68 εξωτερικοί ασθενείς (άνδρες 31, γυναίκες 37) ηλικίας από 60 έως 92 ετών. Όλοι οι ασθενείς υποβλήθηκαν σε κλινική ψυχιατρική εξέταση από ψυχίατρο, σε διαγνωστικές ψυχομετρικές δοκιμασίες από ψυχολόγο ενώ παράλληλα έγινε καταγραφή του κοινωνικού ιστορικού από κοινωνικό λειτουργό. Οι ασθενείς αντιμετωπίστηκαν με κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή και υποστηρικτική ψυχοθεραπεία, όπου αυτό κρίθηκε απαραίτητο. Τα προαναφερθέντα στοιχεία καταγράφηκαν σε ειδικό πρωτόκολλο ειδικά σχεδιασμένο για τις ανάγκες των ψυχογηριατρικών ασθενών. Συνολικά, σε χρονικό διάστημα 12 μηνών πραγματοποιήθηκαν 218 επισκέψεις. Δεκαεννέα ασθενείς (27,9%) εξετάστηκαν 1-2 φορές, 21 ασθενείς (30,8%) 3-4 φορές, 13 ασθενείς (19,1%) 5-6 φορές και 15 ασθενείς (22%) 7 ή περισσότερες. Από την κλινική εξέταση και τις ψυχομετρικές δοκιμασίες τέθηκαν οι εξής διαγνώσεις: κατάθλιψη 27 {39Jνι}. αγχώδης διαταραχή 4 (5,8%), οργανική ψυχική διαταραχή 29 (42,6%), παραληρητική ψυχοτική διαταραχή 6 (8,8%), χωρίς ψυχοπαθολογία 2 (2,9%). Η έκβαση των ασθενών που καταγράφηκε ήταν: ίαση 6 ασθενείς (8,8%), βελτίωση 36 (52,9%), επιδείνωση 3 (4,4%), αμετάβλητη 19 (27,9%) ενώ άγνωστη έκβαση παρουσίασαν 4 (5,8%) ασθενείς. Συμπερασματικά ο πρώτος χρόνος λειτουργίας του εξωτερικού ψυχογηριατρικού ιατρείου έδειξε, ότι η ικανοποιητική προσέλευση των ασθενών και η εξειδικευμένη αντιμετώπιση των ψυχιατρικών προβλημάτων της τρίτης ηλικίας βελτιώνει σημαντικά στην ποιότητα ζωής των ασθενών αυτών.

Εισηγητές:
Καπρίνης Γ., Σιγάλας Ι., Νηματούδης Ι., Κανδύλης Δ., Φωκάς Κ.

Ανακοίνωση:
14ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ψυχιατρικής, Ηράκλειο, 30 Μαρτίου - 3 Απριλίου, 1996

Δημοσιεύσεις:
1. Επιθεώρηση Υγείας, σελ. 21 - 26, Νοέμβριος - Δεκέμβριος, 1996 2. Ιατρικό Βήμα, σελ. 46 -52, Νοέμβριος - Δεκέμβριος, 1996

Περίληψη:
Η κοινωνικο-οικονομική αξιολόγηση των ιατρικών παρεμβάσεων και ειδικότερα της κλινικής πρακτικής, αποτελεί σήμερα σε όλες τις αναπτυγμένες χώρες ουσιαστικό παράγοντα στη διαδικασία αποδοτικής κατανομής των διατιθέμενων πόρων. Ιδιαίτερα σημαντικός είναι ο ρόλος της αξιολόγησης σε περιπτώσεις εισαγωγής ή προώθησης εναλλακτικών μεθόδων περίθαλψης. Η ανάπτυξη εξωνοσοκομειακών δομών παροχής υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας ( Κέντρα Ψυχικής Υγείας, Ξενώνες Ψυχικής Υγείας, Προστατευμένα Διαμερίσματα, Συνεταιριστικές Μονάδες κ.α.) μέσα στα πλαίσια της όλης Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης στην Ελλάδα που επιχειρείται τα τελευταία χρόνια, θέτει έντονα το πρόβλημα της συγκριτικής αξιολόγησης και λειτουργίας των νέων αυτών δομών με την κλασική κλειστή (Νοσοκομειακή) Ψυχιατρική Περίθαλψη, τόσο ως προς την ποιότητα των παρεχομένων υπηρεσιών, όσο και ως προς το κόστος παραγωγής, διανομής και κατανάλωσης αυτών. Με τη μελέτη αυτή επιχειρείται η καταγραφή και ανάλυση παραμέτρων που έχουν σχέση με την ποιότητα και το κόστος των ψυχιατρικών υπηρεσιών υγείας που προσφέρονται σε Ξενώνες Ψυχικής Υγείας για χρόνιους ψυχωτικούς αρρώστους του Κρατικού Θεραπευτηρίου Λέρου ( Πρόγραμμα ''Λέρος'') και η σύγκρισή τους με τις αντίστοιχες παραμέτρους των υπηρεσιών που προσφέρονται σε ίδιας κατηγορίας αρρώστους σ' ένα Ψυχιατρικό Νοσοκομείο ( Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης)

Εισηγητές:
Ασπραδάκης Κ., Καμπούρης Η., Γκιόκα Α., Κανδύλης Δ.

Ανακοίνωση:
στο 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο με θέμα "ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ ΣΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ", Θεσσαλονίκη, 19 - 21 Ιανουαρίου, 2001

Δημοσίευση:
στα πρακτικά του συνεδρίου, σελ. 209 - 211

Περίληψη:
Η εχθρική συμπεριφορά και η υπερβολικά έντονη συναισθηματική εμπλοκή συγγενών του άμεσου οικογενειακού περιβάλλοντος των ψυχωτικών σχετίζονται στενά με τις υποτροπές της νόσου, ενώ αντιθέτως στα περιστατικά στα οποία μειώθηκε το "εκφρασμένο συναίσθημα" των συγγενών που συμμετείχαν σε ομάδες εκπαίδευσης για τη διαχείριση των καθημερινών προβλημάτων των αρρώστων, αποδείχτηκε ότι η συναισθηματικά θετική στάση των συγγενών περιορίζει τις υποτροπές. Σκοπός της παρούσας ανακοίνωσης, είναι η κατάδειξη της συμβολής του "εκφρασμένου συναισθήματος" στη μείωση των υποτροπών των ψυχωτικών. Προς τον σκοπό αυτό, χρησιμοποιήθηκαν οι εμπειρίες μας, από τις δημιουργηθείσες ομάδες συγγενών και τα πορίσματα της διεθνούς βιβλιογραφίας.

MOUVEMENT DE DESINSTITUTIONALISATION A L' ASILE DE LEROS

Εισηγητής:
Kandylis D.

Ανακοίνωση:
Ημερίδα του Centre Psychotherapique de Bruxelles (WOPS), Bruxelles, 17 Octobre, 1993

Περίληψη:
Το άσυλο του νησιού της Λέρου δημιουργήθηκε το 1957 προκειμένου να επιτευχθεί η αποσυμφόρηση των μεγάλων ψυχιατρικών νοσοκομείων της ηπειρωτικής Ελλάδας. Σε κάποια περίοδο της λειτουργίας του έχει υποδεχθεί και φιλοξενήσει 4.500 ασθενείς. Λόγω της ολοπαγούς ιδρυματικής φύσης της λειτουργίας του απέβη τελικώς, όπως ήταν αναμενόμενο, ζημιογόνος θεσμός για την παραμονή ασθενών. Έλληνες και Ευρωπαίοι ψυχίατροι και άλλοι επαγγελματίες ψυχικής υγείας επέβαλαν τη μεταρρύθμισή του. Η μετερρύθμιση του ασύλου της Λέρου άρχισε με την αποϊδρυματοποίηση ενός σημαντικού αριθμού ασθενών και υπήρξε το εγχείρημα αυτό η απαρχή μιας επιζητούμενης μεταρρύθμισης της συνολικής ψυχιατρικής περίθαλψης. Στην ανακοίνωση αυτή αναφερόμαστε στο ιστορικό της παρέμβασης και της αποϊδρυματοποίησης, στις δυσκολίες και τα εμπόδια για την πραγμάτωσή της, καθώς και στα επιτευχθέντα αποτελέσματα. Κοινή διαπίστωση όλων των μετεχόντων επαγγελματιών ψυχικής υγείας είναι ότι η αποϊδρυματοποίηση όλων των ασθενών δεν μπορεί να επιτευχθεί κατά τρόπο ομαδικό και θα περιορισθεί σε μικρό αριθμό εκ του συνόλου των εκεί φιλοξενουμένων. Όμως, παράλληλα, είναι και κοινό συμπέρασμα πως για ορισμένους ασθενείς η αποϊδρυματοποίηση είναι δυνατή, έστω και μετά από πολλά χρόνια παραμονής στο άσυλο εάν αναπτυχθούν στην κοινότητα κατάλληλες μονάδες φιλοξενίας και υποστήριξης αυτών των ασθενών.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ - ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ΤΗΣ ΤΟΞΙΚΟΜΑΝΙΑΣ

Εισηγητής:
Κανδύλης Δ.

Εισήγηση:
Ημερίδα της Ιεράς Μητρόπολης Δημητριάδος με θέμα "Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΤΟΞΙΚΟΜΑΝΟΥΣ", Βόλος, Μάϊος, 1989

Περίληψη:
Επιχειρήται η ιατρική και ψυχιατρική προσέγγιση του προβλήματος της τοξικομανίας και ακολουθεί εκείνη των κοινωνικών παραμέτρων της. Η τριπλή αυτή προσέγγιση του προβλήματος επιτρέπει την αναγνώριση του πολυπαραγοντικού φαινομένου της τοξικομανίας άρα και του πολυπλόκου της αποτελεσματικής θεραπευτικής αντιμετώπισης των τοξικομανών.